Monthly Archives: Aralık 2013

Microsoft’un Çöpe Giden Yazılım Teknolojileri

25 Ara
  • Silverlight
  • WCF
  • WPF
  • Windows Forms
  • Web Forms

Microsoft teknolojilerinde son yıllarda önemli gelişmeler yaşanıyor. Takip etmekte zorlandığımız bu değişiklikler şüphesiz olması gereken şeylerdir. Yukarıda listelediğim teknolojiler, Microsoft’un  bir dönem parlayan yıldızlarıydı. Geçen zaman içinde yazılım dünyasında yaşanan evrim sonucu , Microsoft tarafında bir takım sorunlara çözüm bulmak ve bazı teknolojilerle rekabeti yakalayabilmek adına bir takım gelişmelere neden oldu. Yazılım dünyasındaki her yeni gelişme, karşımıza yeni bir ürün olarak çıktı. Gelişme ilerledikçe evrim, bir takım organların sonunu getirdi. Şunu da belirtmeliyim ki bu yazı Microsoft teknolojilerine karşı durmak için değil, bazı teknolojilerin zamanla yerini başka teknolojilere bıraktığını anlatmak amacıyla kaleme alınmıştır. Serbest pazar ortamında her firma ürününü ortaya koyar ve herkes istediği teknolojiyi dilediğince seçmekte özgürdür.

Silverlight

Adobe Flash, Java Flex v.b gibi client taraflı uygulamalara alternatif olarak üretilen zengin içerik ürünü Silverlight, mobil internet tarayıcılar tarafında yetersiz kalınca ve geliştiricilerin Javascript gibi tüm tarayıcılarda çalışabilen bir teknolojiyi tercih etmesiyle fişi çekilen teknolojilerden biri oldu. Ülkemizde ve diğer ülkelerde Silverlight düşkünü yazılımcılar için adeta bir hayal kırıklığı oldu. Çünkü bu gelişme birçok yatırımın güncelliğini yitirip zamanla çöpe gitmesi demekti.

WCF

Servis odaklı altyapı sistemleri için geliştirilen WCF teknolojisi SOAP ve RESTful servisler oluşturmak için bir altyapı sunmaktadır. HTTP tabanlı REST servislarinin yaygınlaşmasıyla ivme kaybeden ve durma noktasına gelen hatta bitti denilebilecek teknolojilerden birisi. WCF teknolojisi SOAP servisleri oluşturmak için ideal bir seçimdir. Ancak RESTful servisler oluşturma konusunda liderliğini WEB API teknolojisine kaptırmıştır. (Güncelleme: WCF servislerinin REST ve SOAP ayrımına vurgu yapıldı. 21.02.2015)

Windows Forms

Masaüstü programlama araçlarından Windows Forms teknolojisi ise WPF teknolojisinin gelmesiyle silikleşen teknolojiler arasında. WPF teknolojisini Windows Forms teknolojisine göre makul kılan özelliklerin başında View tarafı ile Model tarafının birbirinden ayrılmasını sağlamasıydı. Windows Froms, kod arayüzü ve grafik arayüzü ile çalışmaktadır. WPF ise kod arayüzü, grafik arayüzü ve grafik arayüzünü şekillendirebilen XAML arayüzü ile ortaya çıkmıştır. Bu durumda MVVM (Model-View-ViewModel) yazılım desenlerinin uygulanması kolaylaşmakta ve daha kolay yönetilebilir uygulamalar geliştirilebilmektedir.

WPF

Windows 8 ile birlikte bizi işletim sistemi düzeyinde şaşırtan Microsoft, XAML teknolojisini .Net framework tarafından işletim sistemi üzerine alarak bizi tekrar şaşırttı. Bu da demek oluyor ki artık masaüstünde artık WinRT teknolojisi yer alacak. Bu durumda WPF teknolojisi de yıkılmak üzere demektir.

Web Forms

Microsoft’un Web geliştirme tarafında sihirli çubuğu olan Web Forms teknolojisi de MVC uygulama mimarisine yenik düştmüştür diyebiliriz. Web Forms ile oluşturulmuş birçok popüler web sitesi bu günlerde MVC teknolojisine geçiş yapmaya başladı bile. Web Forms teknolojisinin hakkını yememek lazım ki çok sayıda popüler uygulamaya temel oluşturmuştur. Ancak MVC teknolojisinin iş birimlerinin birbirinden ayrılmasını sağlayan mimarisi ve bu sayede geliştirici hakimiyetini ön plana çıkarması ayrıca birim test yazmaya olanak  sağlaması zamanla onu popüler hale getirmiştir. Şahsen ben Web uygulamalarına direk MVC tarafından başlayanlardanım. (Güncelleme: 21.02.2015)

Microsoft gelişime, yeniliğe önem veren bir şirket. Ancak insanların yıllarca üzerinde çalışıp yatırım yaptığı teknolojilerin birden yok olması geliştiricileri ve şirket yöneticilerini sıkıntıya sokabiliyor. Bu durumda şu soru akıllara geliyor. Bu teknoloji de son bulursa ne yapacağız? Gelişim oldukça bir şeylerin sonu gelecek elbette.

Çöpe giden teknolojiler sadece Microsoft tarafıyla sınırlı değildir. Open source tarafında da çok fazla proje çöpe gitmiştir. Örneğin java tarafında da MVC yaygınlaşınca Serve taraflı bileşen teknolojiler pek tercih edilmez hale gelmiştir.

Bu durumda öngörülü olmak önem arz etmektedir. Spesifik teknolojiler yerine platform bağımsız teknolojilere eğilim göstermek her zaman faydalı olacaktır. Hangi programlama dili olursa olsun, yapılan iş genele hitap edecek şekilde tasarlanmalıdır. Bu sayede genişletilebilirlik(extensibility) ilkesi ile hareket etmiş oluruz ve hiç bir teknolojiye sıkı sıkıya bağımlı kalmayız.

Javascript ve HTML Dom element etkileşimleri

8 Ara

Javacsript kodu ile HTML Dom elementler arasındaki etkileşimleri genelde elementin ID değeri üzerinden sağlarız. Javascript kodu ile document.getElementById(“elementId”) şeklinde ID aracılığıyla elementin seçilebilmesi mümkündür. Bu aşamadan sonra ise element üzerindeki bir değerin değiştirilmesi veya bir olayın(event) tetiklenmesi gibi işlemeri yapmak daha kolay hale gelmektedir.

HTML elementleri üzerinde tanımlı mevcut nitelikler(attributes), javascript tarafından elemente erişmemizi sağlarlar. Mevcut elementlerin kullanılabildiği gibi kendi tanımlayacağımız özel elementler üzerinden de bağlantı kurmamız mümkündür. Günümüzde kullanılan birçok Javascript kütüphanesi kendi tanımladığı nitelikler üzerinden işlemlerini yürütmektedir. Örneğin AngularJS ile çelışırken “ng-*” şeklinde veya JQuery ile çalışırken “data-*” şeklinde nitelikleri görürüz.

Şimdi bir senaryo geliştirerek biz de kendi tanımladığımız HTML nitelikler aracılığı ile bir uygulama geliştirmeye çalışalım. Bir buton elementi üzerine ekleyeceğimiz netelikleri(attribute) javascript tarafında kullanmaya çalışalım.

<button type="submit"
         data-get-async="true"
         data-url="/products.txt"
         data-attr-target="#getasyncresult">Getir
 </button>

Buton üzerinde data-get-async, data-url, data-attr-target şeklinde tanımladığımız nitelikleri anlamlandırmamız gerekmektedir.

data-get-async: işlemin asenkron gerçekleştirileceğini,
data-url: talebin gönderileceği adresi,
data-attr-target: talep sonrasında dönen cevabın hengi elementi etkileyeceğini belirtiyoruz.

Javascript dosyasını (deneme.js) ise şu şekilde düzenliyoruz:

<script type="text/javascript">

   $(function() {
       var buttonRequest = function () {
       var $button = $(this);
       var options = {
           url: $button.attr("data-url")
      };

      $.ajax(options).done(function(data) {
        console.log(data);
        var $target = $($button.attr("data-attr-target"));
        $target.html(data);
      });
  };

  $("button[data-get-async='true']").click(buttonRequest);
})
</script>

javascript tarafında gerçekleştirdiğimiz işlemi kısaca özetleyecek olursak, yaptığımız şey data-get-async niteliğini barındıran buton tıklandığında yapılacak işlemi belirlemektir.

$(“button[data-get-async=’true’]”).click(buttonRequest);

Bu örnekte “data-*” şeklinde nitelikler tanımlamamın sebebi yardımcı olarak JQuery kütüphanesini kullanıyor olmamdır.

JQuery ajax sorgusu için gerekli url gibi seçenekleri de yine buton üzerinde tanımlanan niteliklere tanımlıyoruz. Geriye kalan ise javascript işlemleridir.

Bu şekilde bir uygulama ile HTML tarafı ile Javascript kod tarafı birbirinden ayrılmış olmaktadır. Yani ön yüz(front end) geliştirme tarafında, Model ve View şeklinde bir ayrım yapılmış olmaktadır. Javascript MVC geliştirme araçlarının yaptığı işlem de bu şekildedir aslında. Direktifleri HTML nitelikeri(attributes) aracılığı ile alır ve komutları çalıştırırlar.

Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle.