Bayram Üçüncü

Giriş

Visual studio development ortamını çalıştırarak işe başlıyoruz. Sürümümüz Web Developer 2010 Express olacak.

Visual studio açıldıktan sonra Start Page sayfasında New Project linkine tıklayarak yeni proje oluşturmaya başlıyoruz. Yeni proje oluşturmak için bir diğer yol ise File > New Project menüsünü tap etmektir.

İlk uygulammız

Uygulamamızı Visual Basic veya C# dillerinden birini seçerek geliştirebiliriz. Biz uygulamamızda C# dilini seçerek geliştiriyor olacağız. Visual C# sekmesini tıklayıp ASP.NET MVC 3 Web Application proje tipini  seçerek devam ediyoruz. Aynı pencere üzerinde Name, Location ve Solution Name alanları isteğe göre doldurulabilir. Proje adını “MvcMovie” olarak düzenliyor ve devam ediyoruz.

OK butonunu tıkladığımızda karşımıza aşağıdaki gibi bir pencere açılacak. New ASP.NET MVC 3 Project penceresinde template olarak Internet Application seçiyoruz, view engine olarak Razor ve Use HTML5 markup kutusunu işaretliyoruz.

OK butonuna bastığımızda Visual Web Developer Asp.net MVC projemizi varsayılan olarak ayarlayıp karşımıza getiriyor. Şu anda çalıştırılmaya hazır bir proje karşımızda duruyor.

Herhangi bir değişiklik yapmadan projeyi çalıştıralım. Debug menüsünden Start Debugging seçimini yapıyoruz. Menüde gördüğünüz gibi klavye kısayolları belirtilmiş. F5 kısayolu Debug > Start Debuging menüsünü işaret ediyor.

Visual Web Developer web tarayıcısını başlatıyor ve uygulamanın giriş sayfası açılıyor. Adres çubuğunda siteadi.com yerine localhost gözüküyor. Localhost kendi bilgisayarınızı işaret etmektedir. Visual Web Developer her çalıştığında web server tarafından rastgele bir post numarası kullanır. Aşağıdaki resimde göründüğü gibi port numarası 43246’dır.

Bu uygulamada varsayılan olarak tanımlanmış iki sayfa ve birde basit login formu mevcuttur. İlerleyen yazılarımızda uygulamanın nasıl çalıştığı konusuna değinmeye çalışacağız.

Kaynak: http://www.asp.net/mvc/tutorials/getting-started-with-mvc3-part1-cs

Bu yazıda Asp.net MVC’nin gelişimi sürecine değinmeye çalışacağız. Zamanla değişen ve gelişen özelliklerine versiyonlar halinde değiniyor olacağız.

Asp.net MVC resmi olarak 3 ana versiyon ve  1 update tool halinde yayınlanmıştır.

Asp.Net MVC 1.0

MVC’nin ilk resmi yayın tarihi 2009 yılı olmuştur. Bünyesinde barındırdığı ve günümüze kadar gelen en temel özellikleriyle piyasaya sürülmüştür. Bu özellikler aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Mvc  yapısı, kendine özgü bir yaşam döngüsü, gelen isteklerin(request) cevaplanması (Controller katmanı) ve sonucun çıktı halinde kullanıcıya sunulması(View katmanı).
• Routing kavramı.
• HTML etiketlerini oluşturmayı sağlayan helper kavramı.
• Ajax tabanlı linkler ve formlar.
• Post edilen formların bilgilerini otomatik olarak .Net nesnelerine bağlayan Model Binder ve modele ait doğrulamaları yapan Model Validation kavramı.

Bu web alanında atılan büyük bir adımdı. Fakat kurumsal ve büyük çaplı projeler için altyapının biraz daha geliştirilmesi gerekiyordu. Neyse ki Asp.net MVC Microsoft cephesinin ilk genişletilebilir ürünüydü. Çoğu temel bileşen genişletilebilir hatta tamamen kendi oluşturacağınız yapılarla değiştirilebilir esnekliğe sahiptir. Örneğin DefaultModelBinder yeterli esnekliğe sahip değilse kendi özel Model Binder sınıfımızı geliştirebiliriz.

Asp.net MVC 2.0

2010 yılında yeni sürüm olan 2.0 sürümü yayınlandı. Bu sürümde verimliliği arttırmak ve büyük uygulamalarda bakımı ve gliştirilebilirliği kolaylaştırmak amaçlanıyordu. Yeni eklenen özellikler:

• Server ve client tarafında attribute tabanlı Model validation.
• Büyük uygulamara için uygulama içinde başka bir uygulama  tanımlayabilen Area kavramı.
• Model ve attribute tabanlı olacak şekilde form ve view sayfalarını otomatik oluşturulabilen Html Templated Helpers.
• Asenkron Controller.
• Lambda tabanlı Html Helper.

Bu versiyonda birkaç özellik önceki versiyondaki mevcut olanlara ek olarak tanıtıldı. Bunlar:

• Model Metadata Provider ve  Model Validation Provider.
• Validation Attribute ve validation mantığı.
• Custom teplates.

Asp.net MVC 3.0

2011 yılında yayınlanan bu sürümde framework üzerinde köklü bir değişkliğer gidilmedi. Sadece süsleme tarzında kullanım kolylıkları sunan birtakım düzenlemeler yapıldı. MVC3 yenilikleri şu şekilde sıralayabiliriz.

• Visual Studio içersine dahil edilen MvcScaffolding sayesinde CRUD(Create Read Updare Delete) işlemlerini yapacak Controller ve bu metodları kullanacak View sayfaları model bazlı olarak otomatik oluşturulabiliyor.
• JQuery, JQuery UI gibi javascript kütüphaneleri projelere otomatik dahil ediliyor ve NuGet paketleri sayesinde anında güncellenebiliyor.
• Entity Framework Code First varsayılan data access kütüphanesi olarak sunuluyor.
• HTML 5 desteği.
• Razor view engine.

Tahmin

Bundan sonraki sürümde tahminimce HTML5 destekli view engine geliştirmesi yapılacak. Entity Framework code first yaklaşımı ile aktif hale gelen MvcScaffolding motoru şu anda CRUD işlemlerini direk Controller içerisinde yapıyor. Bu yüzden Repository patterne uyumsuzluk söz konusu. Bunun düzeltilerek repository patterne uyumlu hale getirileceği yine tahminlerim arasında.

Kaynak: http://codeclimber.net.nz/archive/2011/06/29/The-history-of-ASP-NET-MVC-so-far.aspx