Datum Nedir?

21 May

Datumlar, coğrafi koordinat sistemlerin oluşturulabilmesi için gerekli olan referans sistemleridir.

Enlem ve boylamlar, belirli bir yeri dünya yüzeyinde ifade etmek için kullanılırlar. Enlem ve boylamların daima datum cinsinden belirtildiğini unutmamak gerekir. Mevcut konumunuzun enlemi ve boylamı, farklı referans noktaları için farklıdır. Yani datum değiştiğinde coğrafi koordinat sistemi de değişeceğinden dolayı koordinat değerleri de değişir.

Örnek datum’lar:

North American Datum of 1927 (NAD 1927 or NAD27)
North American Datum of 1983 (NAD 1983 or NAD83)
World Geodetic System of 1984 (WGS 1984)

Bu iki datum’a ait bir kontrol noktasının (Redlands, California) derece/dakika/saniye (DMS) cinsinden koordinatlarını ele alalım.

North American Datum of 1983 (NAD 1983 or NAD83):

34 01 43.77884 -117 12 57.75961

North American Datum of 1927 (NAD 1927 or NAD27):

34 01 43.72995 -117 12 54.61539

Bu iki datum arasında kontrol noktası koordinatlarının boylam değeri yaklaşık 3 saniye farklılık gösterirken, enlem değeri yaklaşık 0.05 saniye farklılık göstermektedir.

NAD 1983 ve WGS 84 çoğu uygulama için aynıdır. Kontrol noktasının WGS84 datumu için değerleri şu şekildedir:

34 01 43.778837 -117 12 57.75961

Jodezik Datumlar (Geocentric datums)

Son 15 yılda, uydu verileri, haritacılara, dünyadaki kütle merkezi ile koordinatları ilişkilendiren ve dünyaya en uygun küresel küreyi tanımlamaları için yeni ölçümler sağladı. Dünya merkezli bir datum, dünyanın kütle merkezini başlangıç noktası olarak kullanır. En son geliştirilen ve yaygın olarak kullanılan datum WGS 1984’tür. Dünya çapında konum ölçümü için bir çerçeve görevi görür.

Yerel Datumlar (Local Datums)

Yerel datum kendi refereans aldığı küremsi şeklini (spheroid), belirli bir bölgedeki dünya yüzeyine tam olarak uyacak şekilde hizalar. Küremsi referans üzerindeki bir nokta, yer yüzündeki bir konum ile eşleştirilir. Bu nokta, referans noktasının başlangıç noktası olarak bilinir. Başlangıç noktasının koordinatları sabittir ve diğer tüm noktalar bundan hesaplanır.

Yerel datum’a ait bir koordinat sisteminin orijini, dünyanın merkezinde değildir. Ancak yerel bir datum küresinin merkezi, dünyanın merkezinden dengelenir. NAD 1927 and the European Datum of 1950 (ED 1950) yerel datum’lardır. NAD 1927, Kuzey Amerika’ya oldukça iyi uyacak şekilde tasarlanmıştır. ED 1950 ise Avrupa’da kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Yerel bir datum, yer yüzündeki belirli bir alana çok yakın hizalandığı için, tasarlandığı alan dışında kullanımı uygun değildir.

Sonuç

Datum’lar coğrafi koordinat sistemlerinin oluşturulabilmesi için gereklidir. Harita dünyasında kullanılan çok sayıda datum vardır. Datum’lar değiştikçe koordinatlar da değişir.

Kaynaklar:

https://desktop.arcgis.com/en/arcmap/latest/map/projections/datums.htm
https://www.maptoaster.com/maptoaster-topo-nz/articles/projection/datum-projection.html

Coğrafi ve Projeksiyon Koordinat Sistemleri

16 Mar

Coğrafi Koordinat Sistemleri

Bir coğrafi koordinat sistemi, (CKS) yeryüzündeki konumları tanımlamak için üç boyutlu küresel bir yüzey kullanır. CKS’ne genellikle datum şeklinde yanlış adlandırılır. Datum, CKS’nin yalnızca bir parçasıdır. Çünkü bir CKS, açısal bir ölçü birimi, bir ana meridyen ve bir datum içerir.

CKS’de bir nokta, boylam ve enlem değerleri ile belirtilir. Boylam ve enlem, dünyanın merkezinden dünyanın yüzeyinde bir noktaya kadar ölçülen açılardır. Bu açılar genellikle derece cinsinden ölçülür. Aşağıdaki şekil buna bir örnektir.

Küresel sistemde, yatay çizgiler veya doğu-batı çizgileri eşit aralıklı enlem veya paralel çizgilerdir. Dikey çizgiler veya kuzey-güney hatları eşit boylam çizgileri veya meridyenlerdir. Bu çizgilerin kesişimi dünyayı kaplar ve retükül adı verilen ızgaralı bir ağ oluşturur.

Sıfır enlem çizgisine ekvator, sıfır boylam çizgisine ana meridyen denir. Coğrafi koordinat sistemlerinin çoğunda, ana meridyen İngiltere’nin Greenwich kentinden geçen boylamdır. Diğer ülkeler ise Bern, Bogota ve Paris’ten geçen boylam çizgilerini ana meridyen olarak kullanırlar. CKS’de (0,0) yani orijin, ana meridyen ve ekvatorun kesiştiği nokta olarak tanımlanır.

CKS’de enlem ve boylam değerleri geleneksel olarak ondalık derece veya derece, dakika ve saniye (DMS) olarak ölçülür. Enlem değerleri ekvatora göre ölçülür ve Güney Kutbunda -90 ° ile Kuzey Kutbunda + 90 ° arasında değişir. Boylam değerleri, ana meridyene göre ölçülür. Batı yönünde seyahat ederken -180 ° ile doğu yönünde seyahat ederken 180 ° arasındadır.

Boylam değerlerini X ve enlem değerlerini Y ile eşitlemek yararlı olabilir. Coğrafi koordinat sisteminde tanımlanan veriler bir derece doğrusal bir ölçü birimi gibi görüntülenir. Bu yöntem temelde Plate Carrée projeksiyonu ile aynıdır.

Enlemlerin kutuplara doğru gittikçe boyları küçülür ve kutuplarda sıfır olur. Enlem ve boylam derecelerinin standart bir uzunluğu olmadığından, mesafeleri veya alanları doğru bir şekilde ölçemez veya verileri düz bir haritada veya bilgisayar ekranında kolayca görüntüleyemezsiniz.

Projeksiyon Koordinat Sistemleri

Projeksiyon kelimesi yansıtma anlamına gelmektedir. Projeksiyon koordinat sistemi düz, iki boyutlu bir yüzey üzerinde tanımlanır. Coğrafi bir koordinat sisteminden farklı olarak, projeksiyon koordinat sisteminin sabit uzunlukları, açıları ve iki boyuttaki alanları vardır. Bir projeksiyon koordinat sistemi, her zaman bir küre veya küreye dayanan bir coğrafi koordinat sistemini temel alır. Yani küresel yer yüzünün, düz bir zemine yansıtılmış halidir.

Bir projeksiyon koordinat sisteminde, konumlar bir ızgara üzerinde x, y koordinatları ile belirlenir ve orijin merkezde bulunur. Her konumun, bu merkezi konuma referans veren iki değeri vardır. Biri yatay konumunu diğeri dikey konumunu belirtir. Bu iki değere x ve y koordinatı denir. Başlangıçtaki koordinatlar x = 0 ve y = 0’dır.

Eşit aralıklı yatay ve dikey çizgilerin oluşturduğu ızgaralı yapıda, merkezdeki yatay çizgiye x ekseni, orta dikey çizgiye y ekseni denir. Birimler tutarlıdır ve tüm x ve y aralıkları arasında eşit aralıklıdır. Başlangıç noktasının üzerindeki yatay çizgiler ve başlangıç noktasının sağındaki dikey çizgiler pozitif değerlere sahiptir; aşağıdaki veya soldaki negatif değerlere sahiptir. Dört çeyrek daire, pozitif ve negatif X ve Y koordinatlarının dört olası kombinasyonunu temsil eder.

Sonuç

Projeksiyon ve Coğrafi koordinat sistemleri birbirlerinin dönüşümüdür. Coğrafi koordinat sistemi küresel yer yüzünü temsil ederken, projeksiyon koordinat sistemi, küresel yapının düz bir kağıt üzerine yansıtılmış halidir.

Kaynaklar

http://resources.arcgis.com/en/help/main/10.1/index.html#//003r00000006000000
https://blogs.esri.com/esri/arcgis/2010/08/12/wgs84-vs-nad83/
http://resources.arcgis.com/en/help/main/10.1/index.html#/What_are_projected_coordinate_systems/003r0000000p000000/
https://communityhub.esriuk.com/geoxchange/2012/3/26/coordinate-systems-and-projections-for-beginners.html

Spatial Reference System

26 May

Spatial Reference System

Spatial Reference System (SRS) veya Coordinate Reference System(CRS) coğrafi nesnelerin konumlarını bulmak için kullanılan koordinat tabanlı yerel, bölgesel veya küresel bir sistemdir. Bir SRS farklı mekansal referans sistemeler arasında dönüşümlerin yanı sıra, belli bir harita projeksiyonu tanımlar. Bazı koordinat sistemleri:

Universal Transverse Mercator koordinat sistemi
Birtish national grid reference system
Hellenic Geodetic Reference system 1987
Lambert conformal conic projection
United States National Grid
Jordan Transverse Mercator
International mapcode system
Irish grid reference system

Mekansal referans sistemleri SRID olarak ifade edilen benzersiz tamsayı kimlik numaraları ile ifade edilirler. European Petroleum Survey Group(EPSG) tarafından tanımlanmış olan SRID’ler de vardır ve bunlar EPSG kodu ile ifade edilirler. Örneğin “EPSG:4326” WGS84 projeksiyonu için EPSG kodudur. “EPSG:3857” ise WGS84 WebMercator için EPSG kodudur. Bu iki projeksiyon arasındaki fark “EPSG:4326” sisteminde dünya bir küre olarak ele alınırken “EPSG:3857” sisteminde dünya bir elips olarak düşünür. “EPSG:4326” enlem/boylam(lon/lat) koordinat sistemini kullanırken “EPSG:3857” x/y kartezyen koordinat sistemini kullanır. Bu sistemler sayesinde de yuvarlak yapıdaki dünya düz bir zemin üzerinde temsil edilebilmektedir.

SRS için tanımlanan bilgiler veritabanlarında OCG tarafından tanımlanan spatial_ref_sys metadata tablosunda tutulur. Bu tabloda SRID, AUTH_NAME, AUTH_SRID, SRTEXT gibi değerler bulunur. Konumsal veritabanı içinde birden fazla konumsal referansa sahip konumsal nesne tablosu veya raster veri bulunabilir.

Mekansal referans sistemleri (SRS) Open Geospatial Consortium (CRS) tarafından kolay bir şekilde erişim sağlamak amacıyla belli standartlarda herkesin anlayabileceği bir metin standardında tanımlanırlar. Bu standart Well Known Text(WKT) olarak isimlendirilir.

Well Known Text(WKT)

WKT bir harita üzerinde vektör geometri nesnesini temsil etmek için ve mekansal referans sistemleri arasında dönüşümler yapabilmek için geliştirlmiş bir metinsel işaretleme dilidir. WKT’nin binary karşılığı Well Known Binary (WKB)’dir. WKB ile WKT ile tanımlanan bilgilerin transferi ve veri tabanlarında saklanması için kullanılır. Bu formatlar OGC tarafından ISO/IEC 13249-3:2011 standardı olarak tanımlanmıştır.

WKT ile temsil edilen 18 adet geometri türü vardır. Bunlar:

Geometry
Point, Multipoint
LineString, MultiLineString
Polygon, MultiPoygon, Triangle
CircularString
Curve, MultiCurve, CompundCurve
CurvePolygon
Surface, MultiSurface, PolyhedralSurface
TIN, TINZ
GeometryCollection

Geometri koordinatları 2D (x,y), 3D (x,y,z), 4D (x,y,z,m) şeklinde temsil edilir.

Örnek WKT geometri gösterimleri:

POINT(25 18)
LINESTRING(10 15, 20 25, 50 55)
POLYGON((20 25, 50 55, 80 95, 20 25))
POLYGON((20 25, 50 55, 80 95, 20 25), (10 15, 18 22, 17 23, 10 15))
MULTIPOINT((11 12), (24 60), (40 40), (75 80))
MULTIPOINT(11 12, 24 60, 40 40, 75 80)
MULTILINESTRIN((15 15, 23 80, 10 40), (16 16, 33 10, 25 50, 38 09))

Well Known Binary(WKB)

Geometri nesnelerini taşınabilir ve veritabanlarında depolanabilir hale getirmek amacıyla bitişik byte dizisi şeklinde temsil eden ve OGC tarafından standartlaştırılan bir gösterim şeklidir. İki boyutlu(2D) geometrileri temsil eden bir kodlama şeklidir. WKB gösterimleri genellikle onaltılık sayı sistemindeki dizelerle yapılmaktadır.

SQL veritabanında WKB şeklinde depolanan geometrilere ODBC Client gibi veri sağlayıcılar aracılığı ile erişilebilmektedir. Konumsal veri üzerinde geometrik işlemleri gerçekleştirebilen fonksiyonlar SQL, Java veya C-API tarafından sağlanmaktadır.

Bir geometri için yapılan WKB gösterimi yapılırken, öncelikle geometri nesnesinin serileştirilmesiyle elede edilen sayı kümesinden alınan işaretsiz tamsayı (Unsigned Integer) ve ondalık(Double) sayılar elde edilir. Daha sonra elde edilen her sayı, standart ikili(binary) sayı sistemine dönüştürülür.

Binary ifadelerin bilgisayar sisteminde serileştirilmesi sırasında işaret bitleri, en önemli ilk byte veya en az önemli ilk byte gibi bazı standartlar belirlenmiştir. Serileştirme işlemi, network ortamında bilgisayarlar arasında veri transferini gerçekleştirebilmek amacıyla gerçekleştirilir. Serileştirme için kullanılan iki tür kodlama vardır. Bunlar XDR ve NDR dir.

XDR (big-endian)

İşaretsiz tamsayının XDR gösterimin en önemli byte önce yazılır.

Ondalik(Double) sayıların XDR gösteriminde işaret byte önce yazılır.

NDR (little-endian)

İşaretsiz tamsayının NDR gösterimin en önemsiz byte önce yazılır.
Ondalik(Double) sayıların NDR gösteriminde işaret byte sona yazılır.

Geometri Nesnelerinin WKB Gösterimi

Geometri gösteriminde ilk byte veri için byte sırasını gösterir.

00: Düşük son haneli (big endian)
01: Büyük son haneli (little endian)

İkinci byte geometri türünü temsil eden bir tamsayıdır.

Type	2D
GEOMETRY	0000
POINT	0001
LINESTRING	0002
POLYGON	0003
MULTYPOINT	0004
MULTULINESTRING	0005
MULTIPOLYGON	0006
GEOMETRYCOLLECTION	0007
CIRCULARSTRING	0008
COMPUNDCURVE	0009
CURVEPOLYGON	0010
MULTICURVE	0011
MULTISURFACE	0012
CURVE	0013
SURFACE	0014
POLYHEDRALSURFACE	0015
TIN	0016
TRIANGLE	0017

Her geometrik veri türü benzersiz bir veri yapısına sahiptir. Koordinatlar double tipinde temsil edilir.

Örneğin: POINT(2.0, 4.0) geometrisi 000000000140000000000000004010000000000000 şeklinde 21 byte ile temsil edilir. Burada:

1 byte integer 00 veya 0: Düşük son haneli
4 byte integer 00000001 veya 1: POINT 2D
8 byte float 4000000000000000 veya 2.0: X koordinatı
8 byte float 4010000000000000 veya 4.0: y koordinatı

Kaynaklar:

Konumsal Veritabanlarına Özel SRID Eklemek

4 Haz

Mekansal veri depolayabilen veri tabanlarında SRID değerlerini listelemeyi ve herhangi bir tabloya ait geometri alanının SRID değerini güncellemeyi bir önceki yazımızda incelemiştik.

Oracle, PostGIS ve MsSQL gibi sık kullanılan veritabanlarında varsayılan olarak gelen bir çok SRID değeri mevcuttur. Bu SRID değerleri dünyada çok bilinen referans sistemlerine aittir. Ancak bazı ülkeler bu referans sistemleri yerine kendi özel referans sistemlerini kullanmayı tercih etmektedirler. Dolayısıyla bu özel referans sistemleri Çok bilinen SRID listesine dahil olmayabilir. Bu gibi durumlarda özel mekansal referansları veritabanlarına kendimiz eklemek durumunda kalırız.

Spatial Reference sitesi üzerinde aradığımız referansları bulabilmek mümkündür. Bu yazıda ki örnekte ülkemizde kullanılan IRTF96 koordinat sisteminin PostGIS veritabanına nasıl tanımlandığını inceliyor olacağız. Buradan ITRF96 projeksiyona ait bilgilere ulaşabilmek mümkündür.

PostGIS veritabanına ITRF96 koordinat sistemini tanıtabilmek için aşağıdaki SQL komutunu kullanmak yeterli olacaktır.


insert into spatial_ref_sys (srid, auth_name, auth_srid, proj4text, srtext)
values ( 97835,
        'sr-org',
        7835,
        '+proj=tmerc +lat_0=0 +lon_0=27 +k=1 +x_0=500000 +y_0=0 +ellps=GRS80 +units=m +no_defs ',
        'PROJCS["ITRF96 / TM27",
          GEOGCS["GCS_ITRF_1996",
          DATUM["D_ITRF_1996",
                 SPHEROID["GRS_1980",6378137.0,298.257222101]],
                 PRIMEM["Greenwich",0.0],
                 UNIT["Degree",0.017453292519943295]],
                 PROJECTION["Transverse_Mercator"],
                 PARAMETER["central_meridian",27.0],
                 PARAMETER["latitude_of_origin",0.0],
                 PARAMETER["scale_factor",1.0],
                 PARAMETER["false_easting",500000.0],
                 PARAMETER["false_northing",0.0],UNIT["m",1.0]]');

Artık bu SRID değerini veritabanındaki tablolarımızın geometri alanlarına uygulayabiliriz.

Konumsal Veritabanı Tablolarında SRID Düzenlemesi

1 Haz

Coğrafi bilgi sistemleri uygulamalarında veritabanı içerisinde tutulan veriler, metinsel boyutunun yanında coğrafi boyutu yönünden de ele alınmaktadır. Coğrafi veya konumsal veya mekansal olarak adlandırılan verileri depolamak bu verilerin bazı özelliklerini bilmeyi ve kullanabilmeyi gerektirmektedir.

Bu yazıda coğrafi verilerin SRID özelliğini konu edinmiş olacağız. SRID açılımı “Spatial Reference System Identifier” ve Türkçe meali “Mekansal Referans Sistem Tanımlayıcısı” olan bir kavramdır. SRID coğrafi veri tutan tablolardaki geometri alanlarına ait projeksiyon sistemlerini belirtmek için kullanılan sayısal bir kimlik numarasıdır.

Bu yazıdaki örnek uygulamalar piyasada şu anda kullanılan popüler veritabanlarından Oracle, Postgresql veya MsSQL tabloları üzerinde bulunan geometri sütunlarının SRID özelliklerini belirlemek şeklinde olacaktır.

Bir veritabanında bulunan SRID listesini görebilmek için farklı veritabanlarına göre aşağıdaki komutlar kullanılmaktadır.

Oracle

SELECT * FROM sdo_coord_ref_sys

PostGIS

SELECT * FROM spatial_ref_sys

MsSql

SELECT * FROM spatial_reference_systems

Bir veritabanı tablosundaki geometri alanının SRID değerini değiştirmek için aşağıdaki komutlar kullanılmaktadır. Aşağıdaki örnekte tablo adı “roads” ve geometri alanının adı “geom” şeklinde düzenlenmiştir.

Oracle

UPDATE roads T
SET T.geom.SDO_SRID = 4326
WHERE T.geom IS NOT NULL

PostGIS

SELECT UpdateGeometrySRID('roads','geom',4326);

MsSQL

UPDATE dbo.roads SET geom.STSrid = 4326;

Artık “roads” tablosunun “geom” alanı için SRID değeri 4326 olarak düzenlenmiş oldu. SRID değeri düzenlenmemiş olan tablolar için varsayılan değer boş veya sıfır olacaktır. Bu durumda verilerin kullanılması için her defasında dönüşüm yapmak zorunda kalabiliriz. Verilerimizi Google, Bing veya Yandex gibi haritalarda kullanmayı planladıysak bu haritaların SRID değerlerini bilmemiz ve geometri alanlarımızı bu değer ile güncellemeliyiz.

Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle.

Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulaması – Geoserver

16 Ağu

GeoServer, coğrafi verilerin dış dünyaya sunulması için hazırlanmış açık kaynak kodlu bir java uygulamasıdır. GeoServer ile coğrafi verileri işlemek, paylaşmak ve düzenlemek mümkündür. GeoServer ile paylaşılan verileri Google Earth gibi masaüstü uygulamalarda kullanmak mümkün olduğu gibi Open Layers, Google Maps ve Bing Maps gibi
web tabanlı haritalara da kullanmak mümkündür.

GeoServer uygulaması, OGC(Open Geospatial Consortium) uyumlu olup OGC standartlarında Web Map Service(WMS), Web Feature Service(WFS) ve Web Coverage Service(WCG) gibi hizmetleri sunabilmektedir. Bu sayede platform bağımsızlığı sağlanıp farklı uygulamaların birbiri ile konuşması mümkün hale gelmektedir.

GeoServer, birçok coğrafi veri kaynağı ile uyumlu çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Örneğin:

PostGIS
Oracle Spatial
ArcSDE
DB2
MySQL
Shapefiles
GeoTIFF
ECW

Geoserver ile birçok standartta veriler üretmek de mümkündür. Örneğin:

KML
GML
GeoRSS
PDF
GeoJSON
JPEG
GIF
SVG
PNG

Yukarıda bahsettiğimiz bileşenlerin düzgün işleyen bir iş kuralına göre konumlandırılması gerekmektedir. Üretilen coğrafi verileri depolanmasından, bir uygulamada vücut bulmasına kadar ilerleyen bir dizi adım söz konusudur. Peki o halde Geoserver bu sistemin neresinde durur?

Şemada ifade edildiği üzere Geoserver, veri kaynağı ile uygulama arasında konumlanmış bulunuyor. Tabi arada bir de GeoWebCache denilen sistem iyileştirme eklentisi bulunmaktadır.

Coğrafi veri kaynağına herhangi bir CBS(Coğrafi Bilgi Sistemleri) Masaüstü uygulaması ile erişmek mümkündür. Bu uygulama açaık kaynak kodlu QGGIS olabileceği gibi ticari ürünlerden ArcGIS v.s de olabilmektedir. Masaüstü uygulamaları kullanılırken Geoserver kullanmamıza gerek yoktur.

Web tabanlı harita uygulamalarında verilerimizi kullanmak için piyasada bulunan açık kaynak veya ticari uygulamalardan faydalanabiliriz. Örneğin OpenLayers, Esri API, Google Maps, Bing Maps gibi haritalar üzerinde coğrafi verilerimizi kullanabilmekteyiz.

Nerelerde Kullanılır?

Geoserver uygulamasını coğrafi veri depolama ve bu veriyi paylaşma ihtiyacı olan şirketler veya kamu kurumları kullanabilir. Ülkemizde en yoğun kullanım alanları olarak bazı bakanlıklar, belediyeleri ve altyapı kurumlarını görmekteyiz. Belediyelerde imar, yol, numarataj ve adres bilgisi gibi birçok coğrafi veri depolanmaktadır. Altyapı kurumlarında da tüm altyapı bilgisi koordinatlı bir şekilde saklanmakta ve sunulmaktadır.

(CBS)Coğrafi Bilgi Sistemleri’nde Geoserver’ın Yeri

Dünyada ve ülkemizde hızla yaygınlaşan Coğrafi Bilgi Sistemlerine karşı ilgi giderek artmaktadır. Üniversitelerde bu konu üzerine önlisans, lisans ve yüksek lisans programları açılmaktadır. CBS uygulamalarının yaygınlaşmasıyla ürün kullanım ihtiyacı da belli bir maliyeti beraberinde getirmektedir. Ticari ürünleri satın alma gücü olmayan kurum ve şirketler doğal olarak açık kaynak kodlu Geoderver veya benzeri ürünlere yönelmektedir. Geoserver bu nedenle azımsanmayacak oranda bir kullanıcıya sahiptir.

Özet

Eğer coğrafi verilerinizi para harcamadan OGC standartlarında dış dünya ile paylaşmak istiyorsanız Geoserver sizin için çok pratik bir çözüm olacaktır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Nedir ?

30 Tem

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), teknolojinin birçok dalının bir araya gelerek coğrafi veri üreten kurum ve kuruluşlara, veri üzerinde tasarım ve analiz imkanı sağlayan bir yapıdır. Verinin şekillendirilip anlamlı hale gelmesiyle kurum ve kuruluşlar, coğrafi verilerle de artık stratejik planlarını rahatça yapabilecek hale gelmektedirler.

Kullanım alanları

Ülkemizde CBS işlerinin devlet eliyle Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin oluşuturlması, kontrolü ve yürütülmesi amacıyla 2011 yılında Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Bu da devlet olarak işin önemini benimsediğimizi ortaya çıkarmıştır.

İşin idari boyutundan ziyade, teknik boyutu hakkında konuşmaya devam edelim.

CBS, teknik olarak birden fazla alana yayılmış şeklidedir.

Haritacılık. (CAD, ArcGIS, ArcMAP,diğer yazılımlar)
Sistem (Harita yayınlarının sunumu, Sunucuların optimizasyonu)
Veritabanı (Oracle, MsSQL,…)
Yazılım (Silverlight, Java Flex, Javascript)

Yani tek başına CBS diye birşey yoktur. CBS uygulamalarının hayat bulabilmesi için sağlam bir ekibin oluşturulması şarttır.

CBS uygulamalarını şu şeklide sıralayabiliriz: Kent Bilgi Sistemi, Orman Bilgi Sistemi, Karayolları Bilgi Sistemi, Arazi Bilgi Sistemi, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi, Lojistik Bilgi Sistemi, İç Güvenlik Bilgi Sistemi, Araç İzleme Bilgi Sistemi, Trafik Bilgi Sistemi, Kampüs Bilgi Sistemi, Deprem Bilgi Sistemi, Harita Bilgi Sistemi, vb. şekilde adlandırılırlar.

CBS uygulamalarının kullanım alanlarını da şu şekilde sıralayabiliriz: kaynak yönetimi, varlık yönetimi,alt yapılar (doğalgaz, elektrik, su), kentsel planlama, madencilik, askeri alanlar, trafik ve karayolları, ticaret… şeklinde sıralayabiliriz.

CBS, metinsel veriler yerine coğrafi verilerler çalışan bir sistemdir. Örneğin deprem inceleme merkezleri ölçekler vasıtasıyla deprem olan yerlerin koordinatlarını alarak, şu saatte şu koordinatta deprem olmuştur, şeklinde bir liste tutarlar. Bu, kağıt üzerinde metinsel bir veridir. CBS sayesinde bu koordinatlı metinsel veriler, harita üzerinde de görünür hale gelektedir. Aynı şekilde doğalgaz, su hatları, yollar gibi stratejik önemdeki veriler de tek noktadan yönetilebilir hale gelmektedir. Örneğin bir caddedeki doğalgaz kesintisinden etkilenecek vatandaşların listesi alınıp, bu kişilere otomatik mail göndererek veya otomatik arama yaparak and kayıtlarıyla bilgiler vermek mümkündür.

Yani CBS, gelişen dünyanın olmazsa olmazı haline gelmiştir.