C# MSMQ Mesaj Yönetimi, Okuma Yazma İşlemleri

21 Haz

MSMQ teknolojisi ile alakalı bir önceki yazıda MSMQ tanıtımını yapmış ve Windows işletim sistemlerine nasıl dahil edildiğini incelemiştik.

Bu yazıda ise mesajların MSMQ kuyruğuna nasıl yazıldığını ve kuyruktaki mesajların nasıl okunduğunu incelemeye çalışacağız.

Öncelikle mesaj nedir bundan bahsedelim. MSMQ teknolojisindeki mesaj kavramı aslında bir programlama dili ile oluşturulan nesnelerin serileştirilmiş halleridir. Bir nesne binary veya xml gibi formatlarda serileştirilebilir. Serileştirilmiş nesneler MSMQ gibi mesaj tabanlı iletişim ortamlarında mesaj olarak değerlendirilir.

MSMQ sisteminde mejsalar kuyruk denilen bir dizgede tutulur. Kuyruklar günlük hayattaki posta kutularına benzer. Postacı gelip zarfı posta kutusuna bırakır. Daha sonra ev sahibi gelip kutudaki zarfı açarak mesajı okuyarak ne yapacağını anlar ve gereğini yapar.

C# programlama dili ile MSMQ kuyruğundaki mesajları yönetmek mümkündür. Windows işletim sisteminde MSMQ kuyruğunu bilgisayar yönetimine girerek Private Queue seçeneğinden görüntüleyebiliriz.

MSMQ
MSMQ

.Net Framework içerisinde System.Messaging namespace altında mesaj trafiğini yönetebilecek tipler bulunmaktadır.

MessageQueue tipine ait üyeler yardımıyla sistemde bir kuyruk mevcut mu diye kontrol edilebilir, mevcut değilse yeni kuyruk oluşturulabilir. Mevcut kuyruğa bir mesaj eklenip, kuyruktan bir mesaj alınabilir. Aşağıdaki örnek kod ile kuyruğa mesaj yazma işlemi gerçekleştirilmektedir.

MessageQueue messageQueue = null;

if (MessageQueue.Exists(@".\Private$\EmailQueue"))
{
    messageQueue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");
}
else
{
    // Kuyruk oluştur.
    MessageQueue.Create(@".\Private$\EmailQueue");
    messageQueue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");
}

messageQueue.Send("Bu ilk bir MSMQ mesajıdır", "Title");

Kuyruktaki mesajları okumak senkron veya asenkron şekilde yapılabilmektedir. MessageQueue tipine ait aşağıdaki metodlar:

  • BeginPeek()
  • BeginReceive()

asenkron şekilde mesajları okumaya olanak sağlar. bu mesajların override edilmiş şekilleri burada mevcuttur.

BeginPeek() metodu çağrılmadan önce PeekComplated event handler oluşturmak gerekir ki okunan mesajın içeriğine erişebilelim. Aynı şekilde BeginReceive() metodu çağrılmadan önce ReceiveComplated event handler oluşturmak gerekir. BeginPeek() ile alınan mesajlar kuyruktan silinmezken BeginReceive() ile okunan mesajlar kuyruktan silinir. Bu fark, süreçleri yönetmek açısından önemlidir. Aşağıdaki örnek kod, tek bir mesajın kuyruktan asenkron olarak alınmasını sağlar. BeginReceive() kullanıldığı için alınan mesaj kuyruktan silinecektir.

MessageQueue messageQueue = null;

if (MessageQueue.Exists(@".\Private$\EmailQueue"))
{
    messageQueue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");
    messageQueue.ReceiveCompleted += new
           				ReceiveCompletedEventHandler(EmailReceived);
    messageQueue.BeginReceive();
}

private static void EmailReceived (Object source,
            ReceiveCompletedEventArgs asyncResult)
{
    MessageQueue mq = (MessageQueue)source;
    Message m = mq.EndReceive(asyncResult.AsyncResult);
    Console.WriteLine("Message: " + (string)m.Body);
}

MessageQueue tipinde senkron bir şekilde mesaj almak için aşağıdaki metodları kullanılabilir:

  • Peek()
  • Receive()
  • GetAllMessages()

Yani Peek() veya Receive() metodu çağrıldığında kuyruktan bir mesaj gelene kadar başka işleme geçilmez. Oysa asenkron metodlarda BeginPeek() veya BeginReceive() komutlarından sonra başka işlem varsa onlar yürütülebilmekteydi.

GetAllMessages() metodu kuyruktaki tüm mesajları getirmek için kullanılır.

 MessageQueue queue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");

 Message[] msgs = queue.GetAllMessages();

 foreach(Message msg in msgs)
 {
     Console.WriteLine(msg.Body);
 }

Mesaj kuyruğuna bir text yerine bir nesneyi göndermek mümkündür. Bu işlem için öncelikle serileştirilecek olan tipin belirlenmesi gerekmektedir. Serileştirilecek olan tip aşağıdaki şekliyle Email adında belirlenmiş ve [Serialize] attribute ile imzalanmıştır.

[Serialize]
public class Email{
     public string From {get; set;}
     public string To {get; set;}
     public string Body {get; set;}
}

Bu nesnenin bir örneğini kuyruğa eklemek için aşağıdaki gibi bir yöntem izlenir.

Email mail = new Email{
   From = "sender@mail.com",
   To = "receiver@mail.com";
   Body = "Merhaba bu bir test mesajıdır.";
};
MessageQueue messageQueue = null;

if (MessageQueue.Exists(@".\Private$\EmailQueue"))
{
    messageQueue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");
}
else
{
    // Kuyruk oluştur.
    MessageQueue.Create(@".\Private$\EmailQueue");
    messageQueue = new MessageQueue(@".\Private$\EmailQueue");
}

Message message = new Message();
message.Formatter = new BinaryMessageFormatter();

messageQueue.Send(message);

Temel olarak MSMQ mesaj yönetimi bu şekilde yapılmaktadır. Buradaki örnekler yazma ve okuma işlemlerini gösteren tek bir uygulama gibi anlaşılabilir. Ancak dağıtık mimarilerde kuyruğuna yazım işlemini bir uygulama yaparken, kuyruğu sürekli kontrol etme işlemini işletim sistemine bağlı bir servis sağlıyor olabilir. Ya da zamanlanmış görev mantığı ile çalışan bir client uygulama da kuyruktaki mesajları okuyarak gerekli görevleri yerine getirebilir. Senaryoları tasarlamak tamamen ihtiyaca ve beceriye kalmıştır.

Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle.

Microsoft Message Queuing – MSMQ Nedir?

12 Haz

Microsoft Message Queuing ya da kısa adıyla MSMQ teknolojisi, aralarında sürekli bir bağlantı gerektirmeyen dağıtık sistemlerde uygulamaların emniyetli bir şekilde iletişim kurmalarını sağlayan bir protokoldür.

Dağıtık sistemlerde çalışan bir uygulama MSMQ üzerinde kuyruğa bir mesaj gönderir ve sıradaki işlemlerden kendi iç sürecini işletmeye devam eder. Sistemde bu mesaja ihtiyacı olan diğer bir uygulama bu kuyruğa giderek ilgili mesaj varsa alır ve kendi sürecini başlatır. Aşağıdaki resimde bu durum bir grafik üzerinde ifade edilmiştir.

MSMQ
MSMQ

Bu sayede birbirinden bağımsız çalışan iki ayrı sistem, birbirlerini beklemeden görevlerini yerine getirebilmektedir.

Örneğin bir web sitesi üzerinde yapılan işlemler sonrasında kullanıcı bilgilendirme amaçlı E-Posta gönderiliyor olsun. E-Posta gönderme işlemi ayrı bir mail sunucu üzerinden yapılacaktır. Kullanıcı, bir üyelik formunu doldurup gönderdikten sonra sürecin tamamlanmasını beklemeye başlar. Bu aşamada form bilgileri veri bankasına yazılır ve kullanıcıya bir bilgilendirme mesajı gönderilir. Ancak E-Posta sunucusu geç yanıt verirse veya arızalı durumda ise kullanıcının kayıt süreci yarım kalacaktır ve eksik bir işlem yapılmış olacaktır. Bunun sebebi web uygulamasının, ayrık bir sistem olan E-Posta sunucusuna bağımlı olmasıdır. Bu gibi durumları garanti altına alabilmek için kullanıcıya gönderilecek olan E-Posta bilgileri kayıt sürecinde MSMQ sistemi üzerinde kuyruğa eklenir. Bir başka uygulama bu kuyruğu kontrol ederek E-Posta gönderme işlemlerini gerçekleştirir. Yani iki ayrık sistem birbirinden izole hale getirilerek çalışma süreçleri birbirini etkilememiş olur.

MSMQ teknolojisinin kullanım amacı, dağıtık sistemlerde asenkron ve birbirinden bağımsız süreçler oluşturarak performans artışı sağlamaktır. Dağıtık sistemde çalışan bileşenlerden bir veya birkaçının devre dışı kalması durumunda sistemin iç süreçlerinin devam edebilmesi garanti altına alınabilmektedir. Ağa sürekli bağlı olmadan yürütülen işlemlerde sonuçlar sisteme mesaj şeklinde aktarılabilir ki buna sahada satış yapmak için kullanılan uygulamalar örnek verilebilir.

Kullanım alanları:

  • Kritik öneme sahip uygulamalar. Örneğin E-Ticaret, Bankacılık gibi.
  • İş akışlarının oluşturulduğu uygulamalar.
  • Gömülü sistemler.
  • Sahada satış, sipariş uygulamaları.

MSMQ teknolojisi işletim sistemi üzerinde Windows özelliği olarak gelmektedir. İsteğe bağlı açılabilen bir özelliktir. Kişisel bilgisayar ve sunucu işletim sistemlerine göre birçok versiyona sahiptir.  Aşağıdaki listede işletim sistemi türlerine göre MSMQ versiyonlarının gelişimi sunulmuştur.

MSMQ Versiyonları:

  • MSMQ 1.0, Microsoft Windows NT, Windows 95, 98 sürümleri üzerinde çalışan versiyondu.
  • MSMQ 2.0, Microsoft Windows 2000 üzerinde çalışan versiyon.
  • MSMQ 3.0, Microsoft Windows XP Professional ve Server 2003 ailesi üzerinde çalışan versiyondur.
  • MSMQ 4.0 Windows Vista ve Windows Server 2008 üzerinde çalışır.
  • MSMQ 5.0 Windows 7 ve Windows Server 2008 R2 üzerinde çalışır.
  • MSMQ 6.0 Windows 8 ve Windows Server 2012 üzerinde çalışır.
  • MSMQ 6.3 Windows Server 2012 R2 üzerinde çalışır.

Windows 7 veya Windows 8 gibi kişisel işletim sistemlerinde MSMQ özelliğinin açılması Denetim Masası -> Programlar ve Özellikleri -> Windows Özelliklerini Aç veya Kapat linkinden açılan pencereden yapılmaktadır.

Windows 8 MSMQ
Windows 8 MSMQ

Windows 2008 veya 2012 gibi sunucu işletim sistemlerinde ise Server Manager -> Features -> Add Feature linkinden açılan pencereden seçerek yapabiliriz.

Windows 2008
Windows 2008

MSMQ özelliği işletim sistemine eklendikten sonra Bilgisayar Yönetimi menüsünden görüntülenebilmektedir.

MSMQ
MSMQ

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

Kaynak: https://msdn.microsoft.com/en-us/library/ms711472(v=vs.85).aspx