Ubuntu ortamında kullanılan “sudo” komutu, “super user do” anlamına gelmektedir. Yani sudo komutunu kullanmak için yönetici yetkilerine sahip olmak gerekmektedir. Bir kullanıcının super user olması için “sudo” grubuna dahil olması gerekmektedir. Öncelikle bir kullanıcı oluşturulması gerekmektedir.
1. Giriş
sudo yetkili kullanıcıların oluşturulabilmesi için öncelikle root kullanıcısı ile ya da root yetkili bir kullanıcı ile giriş yapmak gerekmektedir.
ssh root@server_ip_address
2. Kullanıcı hesabı oluştur
Yeni kullanıcı oluşturmak için adduser ve useradd komutları kullanılır.
useradd ve adduser komutları arasında ne fark var?
useradd , aslında sistemle derlenmiş yerel bir binary dosyadır. adduser ise arka tarafta useradd binary dosyasını kullanan bir perl script’tir.
2.1 adduser komutu ile kullanıcı ekle
Yeni kullanıcı oluşturma işlemi adduser komutu ile yapılmaktadır. Örneğin bucuncu adında bir kullanıcı oluşturmak için gerekli komut aşağıdaki şekildedir.
adduser bucuncu
Komut çalıştırıldığında aşağıdaki işlemler gerçekleştirilerek kullanıcı hesabı ve dosyaları oluşturulur.
root@localhost:~# adduser bucuncuAdding user `bucuncu’ …
Adding new group `bucuncu’ (1001) …
Adding new user `bucuncu’ (1001) with group `bucuncu’ …
Creating home directory `/home/bucuncu’ …
Copying files from `/etc/skel’ …
Enter new UNIX password:
Retype new UNIX password:
passwd: password updated successfully
Changing the user information for bucuncu
Enter the new value, or press ENTER for the default
Full Name []:
Room Number []:
Work Phone []:
Home Phone []:
Other []:
Is the information correct? [Y/n] y
Parolayı girdikten sonra, kullanıcı için otomatik olarak bir giriş dizini oluşturur, giriş dizinindeki birkaç yapılandırma dosyasını kopyalar ve yeni kullanıcının bilgilerini ayarlamanız istenir. Tüm bu bilgileri boş bırakmak istiyorsanız, varsayılanları kabul etmek için ENTER tuşuna basmanız yeterlidir..
adduser komutu, kullanıcı hesabının otomatik bir şekilde oluşturan, kullanıcı dostu bir komuttur.
2.2 useradd komutu ile kullanıcı ekleme
useradd komutu, parametreler kullanarak kullanıcı oluşturma işlemi için kullanılan komuttur.
useradd bucuncu -m -s /bin/bash -g users -G dbusers
Bu komut ile kullanıcı oluşturulurken, kullanıcı için gerekli olan tüm parametreler elle girilmelidir.
- -m parametresi: –create-home anlamına gelir ve eğer daha önce oluşturulmamış ise home/bucuncu dizinini oluşturur.
- -s parametresi: –shell anlamına gelir. Kullanıcının shell de oturum açması için gereklidir. Bu paramtreyi kullanmadan bir kullanıcı oluşturursanız, /etc/passwd içerisinde kullanıcıyı bucuncu:x:1000:1000::/home/bucuncu:/bin/sh şeklinde bulunur. Bu şekilde oturum açtığınızda terminalde yalnızca $: şeklinde bir terim görürsünüz. Eğer bu parametreyi kullanırsanız, /etc/passwd içerisinde kullanıcıyı bucuncu:x:1000:1000::/home/bucuncu:/bin/bash şeklinde görebilirsiniz. Bu şekilde oturum açtığınızda terminalde komut satırını bucuncu@localhost:~# şeklinde görebilirsiniz.
- -g parametresi: –gid anlamınag elir. Yani grup id olarak adlandırılabilir.
- -G parametresi: –groups anlamına gelir. Kullanıcıyı birden çok gruba eklemek için gereklidir.
useradd komutu için gerekli bütün parametrelere buradan ulaşabilirsiniz.
3. Kullanıcıyı sudo grubuna ekle
Ubuntu sistemlerinde varsayılan olarak, sudo grubunun üyelerine sudo erişim yetkisi verilir. sudo grubunda olmayan kullanıcılar sudo komutunu kullanamazlar. Çünkü sudo komutu yönetici yetkilerine sahip işlemler için gereklidir.Oluşturulan kullanıcıyı sudo grubuna eklemek için usermod komutu kullanılır.
usermod -aG sudo bucuncu
4. Yeni kullanıcı ile giriş yap
Oluşturulan yeni kullanıcı ile giriş yapmak için gerekli komut aşağıdaki şekildedir.
ssh bucuncu@localhost
5. Kullanıcı şifresini değiştir
Kullanıcı şifresini değiştirmek için:
sudo passwd bucuncu
komutu kullanılabilir. Komut çalıştığında iki defa yeni şifre girmeniz istenir.
Sonuç
Sudo yetkilerine sahip bir kullanıcı oluşturmayı görmüş olduk. Bu işlemi gerçekleştirirken useradd ve adduser komutlarının kullanılabileceğini ve bu komutlar arasındaki farkları öğrenmiş olduk. Artık bu kullanıcı hesabıyla Ubuntu sunucunuza giriş yapabilir ve yönetici komutlarını çalıştırmak için sudo komutunu kullanabilirsiniz.